Przyroda
Rezerwat "Odrzyska"
Ścieżka Przyrodnicza wokół rezerwatu "Odrzyska"
Długość: 3 km
Czas przejścia: ok. 2 godz.
Temat przewodni: Starorzecze Odry
Dojazd: Na północnym skraju Lubiąża, z drogi do Glinian
należy skręcić w lewo na utwardzaną drogę polną, która zaprowadzi nas
do miejsca parkingowego przy rezerwacie.
Uwagi: Ścieżka szczególnie polecana latem, w okresie maksymalnego rozwoju kotewki i salwinii.
Informacja o ścieżce:
Ścieżka jest zamkniętą pętlą wokół rezerwatu przyrody
„Odrzyska”; zaczyna się i kończy przy miejscu parkingowym. Wiedzie
początkowo wysoką skarpą będącą krawędzią Wysoczyzny Rościsławickiej.
Można stąd oglądać następujące widoki: starorzecze Odry, silnie
pofałdowane grzbiety wysoczyzny porośnięte kępami zarośli tarniny
(czyżnie) oraz kościół św. Walentego w Lubiążu. Następnie ścieżka
prowadzi brzegiem Odry, skrajem lasów łęgowych. Dalej szlak wchodzi w
lasy gospodarcze porośnięte sosną, którymi dochodzimy do punktu wyjścia.
Przystanki tematyczne:
PRZYSTANEK 1 - Borsucze Nory
Kompleks nor borsuczych na stromej skarpie pradoliny Odry.
Skarpę porasta grąd z grabem pospolitym, dębem szypułkowym, lipą
drobnolistną; pojedynczo rośnie tu także sosna zwyczajna. Rozciąga się
stąd malowniczy widok na starorzecze. Przy drodze do przystanku nr 2
warto zwrócić uwagę na łan konwalii majowej, źródliska oraz okazy
dzikich czereśni.
PRZYSTANEK 2 - Starorzecze
Starte koryto Odry będące w trakcie zarastania (sukcesji
roślinności). W pasie szuwarów dominuje trzcina pospolita, pałka
szerokolistna i manna mielec. Na tafli wodnej spotkamy
charakterystyczne dla doliny Odry rzadkie i chronione rośliny pływające
– kotewkę orzecha wodnego i salwinię pływającą. Starorzecze jest
akwenem, w którym odbywa swe gody kilka gatunków płazów, w tym
charakterystyczne dla doliny Odry żaby moczarowe. Zamieszkują tu
łabędzie nieme, gągoły i błotniaki stawowe. Zobaczyć można tu także
ślady żerowania bobrów.
PRZYSTANEK 3 - Rzeka Odra w otoczeniu lasów łęgowych
Typowy dla Obniżenia Ścinawskiego lesisty fragment doliny
Odry. Zwracają uwagę charakterystyczne dla dużej rzeki pasowo ułożone
strefy roślinności. Najbliżej koryta rozciąga się szuwar mozgowy. Nieco
dalej zauważymy kępy zarośli wierzb wąskolistnych (wikliniska) złożone
głównie z wierzb: wiciowej, trójpręcikowej i purpurowej. Jeszcze dalej
odnajdziemy wąski pas przesuszonych łęgów wiązowych z dominacją
ziarnopłonu wiosennego w runie, przechodzących w grądy. Z innych
interesujących roślin rosną tu: śnieżyczka przebiśnieg, złoć mała oraz
konwalia majowa. Z ptaków na uwagę zasługują: dzięcioł średni, kania
ruda, kania czarna, trzmielojad.
PRZYSTANEK 4 - Lasy gospodarcze
Powyżej strefy zalewowej nie zachowały się naturalne
zbiorowiska leśne. Obecnie rosną tu monokultury sosny o przeciętnych
walorach przyrodniczych. Z ciekawszych roślin rośnie tu jedynie bluszcz
pospolity.
Rzeka Odra
Lubiąż jest położony w wyjątkowo
charakterystycznym miejscu nad rzeką. Odra w tym miejscu przechodzi z
kierunku równoleżnikowego do południkowego tworząc rozpoznawalny na każdej
mapie zakręt niemal pod kątem prostym. Od Prawikowa po Głogów walory
przyrodnicze i krajobrazowe Odry są niepowtarzalne. To prawdziwe królestwo
spokoju potrafi sie jednak radykalnie zmienić w porze wiosennych roztopów i
jesiennych opadów kiedy wahanie poziomu lustra sięga kilku metrów. W kwietniu
woda rozlewa się po całym międzywalu, aż do jego podstaw. Jest to z jednej
strony fascynujący widok, z drugiej jednak zapowiedź tego co zawsze może się
tutaj przydarzyć - powodzi.
Łączna długość Odry wynosi 854 km, z czego na Polskę przypada 745 km. Dorzecze Odry wynosi 11881 km2 , a jej źródła znajdują się w czeskich Górach Oderskich na wysokości 634 m n.p.m. Już 133 km dalej przy ujściu Olzy rzeka toczy swoje wody na wysokości 200 m n.p.m. Tak duża różnica wysokości na niewielkim dystansie powoduje, że Odra jest rzeką kapryśną i niebezpieczną. Długotrwałe i intensywne opady deszczu w górnym odcinku zawsze powodują zagrożenie powodziowe i to nawet w lecie.
Mieszkamy nad wyjątkowo piekną rzeką- perłą wśród rzek europejskich. Pod względem długości plasuje się na 13 miejscu, lecz pod względem walorów przyrodniczych nie ma sobie równych. Obfitująca w starorzecza, wilgotne łąki i lasy łęgowe stały się miejscem bytowania wielu gatunków roślin i zwierząt, z których swoistą wizytówką są np. żółw błotny, bóbr, wydra, bielik, kania rdzawa i czarna, żuraw, derkacz, łabędź niemy, a wśród roślin salwinia, orzech wodny i liczne gatunki dzikich storczyków. Wiosną i jesienią gdy nasilają się migracje ptaków częstym widokiem są ich wielkie stada lecące wzdłuż rzeki. Dolina rzeki - to korytarz ekologiczny łączący ze sobą obszary położone nawet bardzo daleko od siebie i jednocześnie droga rozprzestrzeniania się roślin i ich zespołów. Zwierzęta korzystające z niego mogą nie tylko swobodnie przemieszczać się, ale też znajdują tutaj doskonałe warunki bytowania i odpoczynku. Warto to przy każdej okazji uświadamiać zwolennikom nadmiernego „zagospodarowania” tej pięknej rzeki. Odra przez prawie 50 powojennych lat ustrzegła się większych inwestycji gospodarczych co przyczyniło się do zachowania wspaniałych lasów i bagiennych łąk. W porównaniu z rzekami Europy Zachodniej korytarz Doliny Odry ma zachowane znacznie więcej fragmentów naturalnej szaty roślinnej, szczególnie w środkowym i dolnym biegu rzeki. Takich olsów, grądów i łęgów nie spotyka się już praktycznie nigdzie więcej. Odrzańskie Łęgi aspirują do włączenia w europejską sieć ochrony ekologicznej NATURA 2000 (znajdują sie na tzw. liście cieni zgłoszonej do Unii Europejskiej przez polskie organizacje pozarządowe)
Natura 2000
Walory przyrodnicze okolic
Lubiąża są bezcenne. Miejscowość jest położona pomiędzy dwoma, dużymi
obszarami wytypowanymi do Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000
tj. Dębniańskimi Mokradłami ( należą już do sieci) i “Odrzańskimi
Łęgami” ( oczekują na decyzję Unii Europejskiej). Zdajemy sobie sprawę z
konsekwencji tego faktu - z jednej strony to ogromny prestiż i szansa
na rozwój zielonej turystyki, z drugiej obowiazek aktywnej ochrony
przyrody.
W niedalekiej przyszłości tworzone w Lubiążu Centrum
Informacyjnym będzie przygotowywało turystów do bezpiecznego
zwiedzania obu obszarów. Do ich dyspozycji będą mapy, literatura, filmy
i prezentacje oraz przewodnicy. Preferujemy też ekologiczne formy
turystyki. Rozległość tych obszarów powoduje, że najlepszym środkiem
jest rower, ale bliższe okolice można zwiedzić szlakami pieszymi. Taka
wycieczka jest propozycją spędzenia w przyrodzie wielu godzin.
Odrzańskie Łęgi
Obejmują obszar 16 700 ha leżący w dolinie rzeki Odry między
290 do 385 km jej biegu, począwszy od Brzegu Dolnego aż po Głogów.
Włączono tu też obszar tzw. Zielonych Łąk koło Miękini, z rezerwatem
"Zabór". Ostoja obejmuje siedliska nadrzeczne zachowane w miedzywalu
oraz najlepiej wykształcone lasy, łąki i torfowiska niskie poza jego
obrębem. Najcenniejszym walorem ostoi są duże obszary dobrze
zachowanych lasów łęgowych oraz wilgotnych grądów, oraz łąki
zmiennowilgotne i zalewowe z licznymi stanowiskami zwierząt i roślin
zagrożonych wymarciem w Polsce. ( 16 gatunków roślin z Czerwonej Listy
). Występuje tu ponad 1% krajowych populacji dwóch gatunków dzięciołów
(średniego i zielonosiwego), kani czarnej i rudej, muchołówki
białoszyjnej, srokosza, swierszczaka i trzmielojada. Gniazduje tu co
najmniej 100 gatunków ptaków, wśród których 15 znajduje sie na liście
załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Większość obszaru jest niechroniona.
Znajdują się tu rezerwaty: "Odrzysko" (5,15 ha) Łęg Korea (79,29 ha)
oraz Zabór (35 ha) i 3 użytki ekologiczne ("Naroczycki Łeg",
"Starorzecze koło Przychowej oraz "Ścinawskie Bagna" - razem 236 ha).
Według wielu przyrodników wartość tego obszaru jest tak duża, że
zasługuje na ochronę w formie Parku Narodowego.
Dębniańskie Mokradła
Obszar w większości położony jest na terenie Parku
Krajobrazowego Doliny Jezierzycy (7555 ha) obejmuje rezerwat przyrody
Uroczysko Wrzosy (576,0 ha; 2000) oraz użytek ekologiczny Dolina Juszki
(140 ha). Osią Debniańskich Mokradeł jest dolina rzeki Jezierzycy, do
której wpływają liczne cieki naturalne i sztuczne, związane z próbami
melioracji tych, i dziś silnie podmokłych, terenów. Blisko połowa
obszaru zajęta jest przez zbiorowiska leśne, zarówno o charakterze
naturalnym jak i uprawy lesne (w sumie okolo 45% powierzchni).
Pozostała cześć zajęta przez łąki i turzycowiska (blisko 35%) oraz wody
powierzchniowe stojące i płynące (około 18%).
Obszar o pow. 4750 ha leży w szeroko w tym miejscu
rozwiniętej dolinie Odry, na terenie Obniżenia Ścinawskiego w
centralnej części województwa, na obszarach gmin Wołów i Wińsko.
Obszar jest wskazany jako ważny dla ochrony
bioróżnorodności: występuje tu siedem typów siedlisk z aneksu I
Dyrektywy Siedliskowej, które zajmują ok. 35% obszaru. Do
najcenniejszych należą rozległe obszary łąk kośnych oraz łąki
zmiennowilgotne z wieloma cennymi gatunkami roślin. Występuje tu 9 gat.
zwierząt z aneksu II Dyrektywy. (m.in. wydra, bóbr, nocek duzy). oraz
jeden gatunek mchu. Dużą wartością są rzadko spotykane bezkregowce (aż 4
gatunki z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej m.in. przeplatka
maturna, oraz 5 innych gatunków motyli ujętych w czerwonej liście) i 13
gatunków roślin zagrożonych w Polsce wyginieciem (znajduje się tu np.
jedno z dwóch znanych obecnie na Dolnym Slasku stanowisk paproci -
podejrzona marunowego, duże populacje długosza królewskiego oraz
stanowisko storczyka samiczego ).
Utworzenie Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000
jest jednym z najważniejszych aktualnie zadań krajów członkowskich Unii
Europejskiej w zakresie ochrony przyrody, narzuconym przez dyrektywe
92/43/EWG - zwana Dyrektywą Siedliskową . Sieć ma, w założeniu, pełnić
kluczową rolę w ochronie różnorodności biologicznej terytorium
Wspólnoty Europejskiej poprzez zabezpieczenie zagrożonych rodzajów
siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk zagrożonych i rzadkich gatunków
roślin i zwierząt. Natura 2000 realizuje w ten sposób decyzję powzietą
na spotkaniu Rady Europy w Goeteborgu w czerwcu 2001 o powstrzymaniu
erozji bioróznorodności krajów członkowskich do roku 2010. Jest to
inicjatywa unikalna w skali świata . Oprócz szczytnego celu Natura 2000
to także ogromny prestiż i magnes przyciagający wielu znawców i
miłośników przyrody.
Turystyka na takich obszarach musi uwzględniać wymogi ochrony walorów przyrodniczych , tak by nie doprowadziła do ich degradacji. To tzw. turystyka zrównoważona , która jest drogą do pogodzenia tych wymogów z zainteresowaniami i potrzebami turystów oraz z interesami branży turystycznej . Zrównoważona turystyka może być wręcz wsparciem dla ochrony tych obszarów, a poprzez jej rozwój i promocję tych obszarów jako obszarów cennych przyrodniczo może też dawać szanse godnego życia dla lokalnych społeczności. Na obszarach Natura2000 i w ich bezpośrednim sąsiedztwie można rozwijać i promować jedynie te formy turystyki, które są dla przyrody najłagodniejsze, a więc preferujemy w okolicach Lubiąża wycieczki piesze, rowerowe i kajakowe wyznakowanymi szlakami , tak aby nie ingerować w najcenniejsze ostoje zwierząt. To co można obserwować ze ścieżek jest wystarczająco atrakcyjne.
Wyszukaj
Kalendarz
3818887